Carballo do Bosque do Banquete de Conxo - Historia, lenda e curiosidades

Este impoñente carballo  con máis de 250 anos de antigüidade, é a árbore máis veterana do histórico Bosque do Banquete de Conxo. Álzase ao pé dunha das sendas dun “novo” espazo natural situado ao sur de Santiago de Compostela. Dicimos “novo” porque este bosque abriuse ao público fai moi pouco, na primavera de 2018, despois de estar inaccesible nada menos que durante 133 anos, en concreto desde 1885 (data na que a leira orixinal onde se empraza, de máis de 20 hectáreas e bañada polo río Sar, destinouse a espazo só para internos do entón  modernísimo  Manicomio de Conxo. Estamos logo, ante un símbolo, un verdadeiro cofre botánico, un resistente ás tallas indiscriminadas e incendios múltiples que arrasaron os bosques galegos durante os séculos  XIX e  XX, e que foron  diezmando espazos como este, un bosque que en orixe chegou a albergar ata 1.000 carballos. Hoxe queden en pé uns 40, con este  carballo como emblema, rodeado por unha leira de 15.000 metros cadrados.

Foi testemuña, o 2 de marzo de 1856, do insólito e histórico Banquete Democrático de Conxo, celebrado nas súas inmediacións, un acto organizado por estudantes universitarios (principalmente o poeta romántico Aurelio Aguirre) onde os mozos quixeron servir a mesa aos artesáns e obreiros, como un símbolo revolucionario de igualdade, liberdade e fraternidade, os valores democráticos recibidos da Revolución Francesa. Aurelio Aguirre comezou o seu brinde exclamando: “Sol da liberdade, o teu lume dáme!”.

Este bosque fascinou a Rosalía de Castro. A gran poeta das literaturas  galega e castelá denunciaría desde 1881 a talla incontrolada de moitos destes carballos. Fíxoo nun poema titulado precisamente así “Los robles”, do seu libro "A las orillas del  Sar (1884). Chegou a exclamar nos seus versos: “Xamais o esquecerei”, “Profanación sen nome”, e a súa última novela O primeiro tolo (1881), está ambientada toda ela precisamente aquí. Os seus textos de defensa da natureza e destas árbores constitúen hoxe una das primeiras proclamas ecoloxistas e de loita pola saúde das árbores e do medio natural levadas a cabo en toda España.

A nosa árbore está ao pé da entrada en Santiago do Camiño Portugués de peregrinación. A 200 metros da coñecida como “Fonte da Virxe da Concha” (importante lugar de culto e peregrinación, xa citado por Tirso de Molina no século  XVII) e a 300 metros do Mosteiro de Conxo (que conserva un claustro  románico do século  XII).

Ao redor desta árbore, en todo este Bosque do Banquete de Conxo, reuníronse en 2019 ata 5.000 persoas na segunda edición dunha multitudinaria romaría que celebraba a apertura deste espazo natural despois de máis dun século. Diante da árbore levou a cabo, naquela romaría (e tamén na súa primeira edición o ano anterior de 2018, que reuniu a 2.500 persoas), a primeira parada do roteiro,  ante o que hoxe xa se coñece como “O  avó”, “O avó” do bosque.

E finalmente dicir que o  carballo,  o  `quercus  robur´, definido tamén por Rosalía como “árbore patria”, é a árbore símbolo de Galicia e da súa natureza de bosques sen fin. E Santiago de Compostela, unha das cidades de España con máis metros cadrados de zonas verdes por habitante, supera con fartura os seis árbores por habitante que fixa como obxectivo para 2030 a Comisión Europea.

Importancia da árbore e motivo da presentación ao concurso como Árbore Europea do Ano 2022

Polo contexto histórico que viviu de defensa das liberdades na España gris de mediados do século  XIX; por ser obxecto da denuncia ecolóxica pioneira de Rosalía de Castro; por estar ao pé do Camiño Portugués a Santiago e dun mosteiro de orixe  románico, e por recibir en 2018 e 2019 o abrazo de miles de persoas (veciños de Santiago de Compostela e de Galicia) na festa de apertura ao público deste bosque, consideramos que este enorme  carballo, grande en volume e en historia e apego cidadán, cos seus preto de 30 metros de alto e 250 anos de vida, e bañado polo poético río Sar, merece optar a ser elixido como Árbore Europea do Ano.

12 de outubro - Fundación do Seminario de Estudos Galegos

O 12 de outubro de 1923 estudantes e profesores da Universidade de Santiago de Compostela fundan na casa de Rosalía de Castro en Ortoño o Seminario de Estudos Galegos. O Seminario, co obxectivo de elevar o nivel da nosa cultura e equiparala ás demais culturas europeas, estruturouse en varias seccións dirixidas por cadanseu coordinador: Filoloxía, Arte e Letras, Etnografía, Historia, Prehistoria, Xeografía, Historia da Arte, Historia da Literatura, Pedagoxía, Ciencias Aplicadas, Ciencias Naturais e Ciencias Sociais, Xurídicas e Económicas. O Seminario financiouse con achegas de particulares, colaboracións de organismos públicos, e unha vez máis, polas achegas da comunidade de emigrantes galegos en Bos Aires. As súas creacións son publicadas en diferentes medios, maiormente polo propio Seminario na Editorial Nós de Ánxel Casal, máis tamén na prensa afín ao galeguismo naquela altura, como a revista Nós, o Boletín da Real Academia Galega, o xornal Galicia e El Pueblo Gallego. O Seminario iniciaría estudos en campos en que apenas había nada até ese momento, como o da matemática, a química, a astronomía ou a economía. Unha empresa xigantesca coa que acabaría, de xeito dramático, o golpe de estado de xullo do 36.

Defendendo a dignidade

 Um jovem encontra um senhor de idade e lhe pergunta:
- Se lembra de mim? E o velho diz NÃO.
Então o jovem diz que ele era aluno dele.
E o professor pergunta:
- O que você está fazendo, o que você faz para viver?
O jovem responde:
- Bem, eu me tornei professor.
- Ah, que bom, como eu? (disse o velho)
- Pois sim.
Na verdade, eu me tornei professor porque você me inspirou a ser como você.
O velho, curioso, pergunta ao jovem que momento foi que o inspirou a ser professor.
E o jovem conta a seguinte história:
- Um dia, um amigo meu, também estudante, chegou com um relógio novo e bonito, e eu decidi que queria para mim e eu o roubei, tirei do bolso dele.
Logo depois, meu amigo notou o roubo e imediatamente reclamou ao nosso professor, que era você.
Então, você parou a aula e disse:
- O relógio do seu parceiro foi roubado durante a aula hoje.
Quem o roubou, devolva-o.
Eu não devolvi porque não queria fazê-lo.
Então você fechou a porta e disse para todos nós levantarmos e iria vasculhar nossos bolsos até encontrarmos o relógio.
Mas, nos disse para fechar os olhos, porque só procuraria se todos tivéssemos os olhos fechados.
Então fizemos, e você foi de bolso em bolso, e quando chegou ao meu, encontrou o relógio e o pegou.
Você continuou procurando os bolsos de todos e, quando disse:
- "Abra os olhos. Já temos o relógio."
Você não me disse nada e nunca mencionou o episódio.
Nunca disse quem foi quem roubou o relógio.
Naquele dia, você salvou minha dignidade para sempre.
Foi o dia mais vergonhoso da minha vida.
Mas também foi o dia em que minha dignidade foi salva de não me tornar ladrão, má pessoa, etc. Você nunca me disse nada e, mesmo que não tenha me repreendido ou chamado minha atenção para me dar uma lição de moral, recebi a mensagem claramente.
E, graças a você, entendi que é isso que um verdadeiro educador deve fazer.
Você se lembra desse episódio, professor?
E o professor responde:
- "Lembro-me da situação, do relógio roubado, que procurava em todos, mas não lembro de você, porque também fechei os olhos enquanto procurava."
Esta é a essência do ensino:
Se para corrigir você precisa humilhar; você não sabe ensinar.

Phillis Wheatley - Primeira escritora afroamericana en publicar un libro nos Estados Unidos.

“Foi chamada Phillis, porque así se chamaba o barco que a trouxo, e Wheatley, que era o nome do mercador que a comprou. Nacera en Senegal. En Boston, os negreiros puxérona en venda: -Ten sete anos! Será unha boa egua! Foi palpada, espida, por moitas mans. Aos trece anos, xa escribía poemas nunha lingua que non era a súa. Ninguén cría que ela fose a autora. Aos vinte anos, Phillis foi interrogada por un tribunal de dezaoito ilustrados cabaleiros con toga e perruca. Tivo que recitar textos de Virgilio e Milton e algunhas mensaxes da Biblia, e tamén tivo que xurar que os poemas que escribira non eran plaxiados. Desde unha cadeira, rendeu o seu longo exame, ata que o tribunal aceptouna: era muller, era negra, era escrava, pero era poeta.” Phillis Wheatley, foi a primeira escritora afroamericana en publicar un libro nos Estados Unidos.

As sete de Edimburgo

As Sete de Edimburgo foron o primeiro grupo de mulleres universitarias matriculadas nunha universidade británica. Comezaron a estudar medicina na Universidade de Edimburgo en 1869 e, a pesar de que en última instancia se lles impediu tanto graduarse como converterse en médicas, lograron captar a atención nacional e conseguiron numerosos apoios, entre eles o de Charles Darwin. O dereito das mulleres a unha educación universitaria pasou a formar parte da axenda política do país e, en 1876 aprobouse unha lei que amparaba e aseguraba o dereito das mulleres a estudar medicina na universidade.

O grupo tamén recibe o nome de Septem contra Edinam (“As Sete contra Edimburgo”, termo inspirado no mito grego de “Os sete contra Tebas”). Aínda que durante os catro anos de campaña algunhas das sete integrantes orixinais marcharon e outras novas incorporáronse, considérase que As Sete de Edimburgo son: Sophia Jex-Blake, Isabel Thorne, Edith Pechey, Matilda Chaplin, Helen Evans, Mary Anderson, Emily Bovell. Estes nomes figuraban na petición feita o 15 de novembro de 1869 ao Royal Infirmary, solicitando a súa admisión en Medicina. Todas elas aparecían no Rexistro de Estudantes de Medicina do CMX (Colexio Xeral de Médicos) entre 1869 e 1870 como estudantes bona fide (de pleno dereito), e esixíuselles recibir instrución clínica no "Infirmary" para así cumprir cos requisitos necesarios e obter o título.

En 2019, con motivo do 150 aniversario da matriculación das sete de Edimburgo nesta Universidade, a Facultade de Medicina rendeulles unha merecida homenaxe. Entre outros, outorgoulles o título honorario póstumo de  MBChB –licenciadas en medicina e cirurxía–. Sete estudantes nesa Facultade – Simran  Piya,  Megan  Cameron, Ela  Crowther,  Caitlyn Taylor, Sorna  Paramananthan,  Mei  Yen  Liew e  Izzie  Dighero– recibiron os certificados no seu nome.

Primeiro sinal de civilización nunha cultura

Unha estudante preguntoulle unha vez á antropóloga  Margaret Mexade cal consideraba o primeiro sinal de civilización nunha cultura. A estudante esperaba que a antropóloga falase de anzois, cuncos de arxila ou pedras para afiar, pero non. Mexade dixo que o primeiro signo de civilización nunha cultura antiga é a proba dunha persoa cun  fémur roto e curado. Mexade explicou que no reino animal, se te rompes a perna, morres. Non podes fuxir do perigo, ir ao río para beber auga ou cazar para alimentarche. Convértesche en carne fresca para os depredadores. Ningún animal sobrevive a unha perna rota o tempo suficiente para que o óso sande.Un  fémur roto que se curou é a proba de que alguén se tomou o tempo para quedar co que caeu, curou a lesión, puxo á persoa a salvo e coidouno ata que se recuperou. «Axudar a alguén a atravesar a dificultade é o punto de partida da civilización», explicou Mexade.

Persoeiras - Mulleres Galegas